Ağız içi yaraları; hastalarımızın bize en sık başvurma nedenleri olup hastanın yeme- içmesini ve konuşmasını zorlaştırarak beslenme güçlüğü yaratır ve yaşam kalitesinde ciddi bozulmaya neden olur.
Aft nedir?
Aftlar; ağız içi yaralarının önemli bir kısmını oluşturur. Her yaşta ve herkeste görülebilir. Aft; ağız içi yumuşak dokusunda genellikle dil, dudak iç kısmı ve boğazda oluşan ağrılı ülserlerdir. Aftlar genellikle ağız ve çevresinde görülen “ uçuk” ile karıştırılır ama uçuktan farklıdır, çünkü uçuk “HSV” denilen herpes simpleks virüsü tarafından oluşturulurken aftlar ise pek çok nedene bağlı olarak oluşabilir. Aftın basit (minör) ve majör olmak üzere iki türü vardır. Basit aftlar, daha küçük boyutta olup bir iki hafta içinde kendiliğinden iyileşir. Majör aftlar ise ağız içinde daha geniş bir bölgede yerleşir, daha büyük boyutta olup çok ağrılıdır, iyileşmeleri daha uzun sürer.
Aftın belirtileri nelerdir?
Özellikle dilde, yumuşak damakta, boğazda bazen de ağız dışında yerleşebilen çok ağrılı, ortası oyuk, beyaz, yuvarlak yaralardır. Hastada konuşma, yeme ve içme bozukluğuna ve hatta kilo kaybına neden olabilir. Bazı hastalarda tabloya ateş, halsizlik ve şişmiş lenf düğümleri eşlik edebilir.
Aftlar neden önemlidir?
Aftlar; sistemik yani tüm vücudu etkileyen bazı hastalıkların sonucunda gözlenebileceği gibi sadece ağız içini ilgilendiren hastalıklar sonucu da görülebilir. Eğer kişide tekrarlayan aftlar varsa, “Behçet hastalığı” mutlaka akla gelmeli ve hasta Dermatoloji uzman hekimi tarafından Behçet hastalığının diğer bulguları açısından değerlendirilmelidir.
Aftların nedenleri nelerdir?
Aftlar pek çok nedene bağlı olarak gözlenebilir.
- Behçet hastalığı: Ağız içinde tekrarlayan aftlar dışında ağız dışında vücutta cildi, gözleri, eklemleri, bağırsakları da etkileyen çoklu tutulumlar yapan kronik iltihabi bir hastalıktır.
- İlaç yan etkileri: Aftlar; kişinin kullandığı ilaçlara bağlı olarak ortaya çıkabilir. Eğer bir kişi aniden oluşan aftlardan bahsediyorsa, o kişinin kullandığı ilaçlar mutlaka gözden geçirilmelidir.
- Enfeksiyonlar: Bazı enfeksiyon hastalıkları özellikle de viral kökenli olanlar ağız içi aftlarına neden olabilir. Örnek verilecek olursa “el-ayak-ağız hastalığı”, “HIV” virüsü yani “İnsan immün yetmezlik virüsü” gibi virüsler sayılabilir. Bunun dışında tüberküloz dahil pek çok enfeksiyon hastalığı ağız içinde aftlara neden olabilir.
- Travmalar, diş ve diş eti problemleri: Yanlışlıkla ısırma, çeşitli yiyecekler, hatalı bir şekilde dişleri fırçalama, kırık dişler ve kötü protezler ağız içerisinde yaralanmaya ve travmatik aftlara neden olabilir. Diş ve çene yapısında bozukluklar keza ağız yaralarına neden olabilmektedir. Böyle bir durumda hastanın hem Dermatoloji hekimi hem de diş hekimi tarafından değerlendirilmeleri gerekmektedir.
- Bazı iç organ hastalıkları: Pek çok sistemik hastalık ağız içi aftlarına neden olabilmektedir. İnflamatuvar bağırsak hastalıkları, Çöliak hastalığı, çeşitli vitamin eksiklikleri, kansızlık ve tiroid hormon eksiklikleri ağızda aftlara neden olabilen sistemik hastalıklardan sadece birkaçıdır.
- Kimyasal tahriş: Örneğin diş macununda bulunan sodyum lauril sülfat, çeşitli gıdalarda bulunan koruyucular veya renklendiriciler aftlara neden olabilir.
- Sert ve asitli yiyecekler: Fındık, domates, alkol veya turunçgiller gibi gıdalar aftların oluşumuna neden olabilir ya da mevcut aftın iyileşmesini zorlaştırabilir.
- Genetik faktörler
