Güneş yaşamın devamlılığı için vazgeçilmez bir enerji kaynağıdır. Güneş ışınlarının (ultraviyole ışınları- UV ) hayatımızdaki ve vücudumuzdaki önemi büyük ancak her şeyin fazlasının zararlı olması gibi güneş ışınlarının da fazlası zararlıdır.
Yaz aylarının gelmesi ve güneş altında geçirilen sürenin artması ile güneş ve sıcağa bağlı oluşan rahatsızlıklar da artmaya başladı. “Güneşin zararlı etkilerinden korunmanın yolları” hastalarımızın bana en çok sordukları soruların başında geliyor. Bu yazımda sizlere güneşin fayda ve zararlarından bahsedeceğim.
Güneş ışınlarının faydaları nelerdir?
Deride D vitamini oluşumunu sağlayarak diş ve kemiklerimizi güçlendirir. Endorfin ve serotonin hormonlarının sentezini arttırarak psikolojik olarak daha rahat ve mutlu olmamıza neden olur. Uygun miktarlarda güneşe maruz kalındığında bağışıklık sistemimiz güçlenir. Ayrıca güneş ışınları bazı deri hastalıklarını iyileştirici özelliğe de sahiptir.
Güneş ışınlarının zararlı etkileri nelerdir?
Güneş ışınlarının akut denilen kısa sürede oluşabilecek en zararlı etkisi “güneş yanığı”dır. Bunun yanı sıra güneş ışınları kişinin kullandığı ilaçlar ile etkileşime girerek deride bazı döküntülere neden olabilir. Yine bazı hastalarda görülen bazı cilt hastalıkları güneş ile şiddetlenebilir. Uzun dönemde gözlenebilecek yan etkiler ise “derinin yaşlanması”, “deride lekeler” ve “deri kanserlerinin’ oluşumudur.
Güneşe bağlı yaşlanmanın özellikleri nelerdir?
Güneşe bağı deri yaşlanması “fotoyaşlanma” olarak tanımlanır. Fotoyaşlanma sürecinde ilk belirtiler deride kuruluk, kabalaşma, lekelenme ve ince kırışıklıklar şeklinde görülür. Hasar ilerledikçe deride derin kırışıklıklar, sarımsı renk değişikliği, vasküler (damarsal) lezyonlar, elastisite kaybı ortaya çıkar. Bu yaşlanma belirtileri doğal (fizyolojik) yaşlanma denilen yaşlanmadan daha farklı dır.
Güneşe bağlı oluşan deri kanserleri nelerdir?
Ultraviyole etkisiyle oluşan deri hasarı şiddetli ise, kişinin çocukluk döneminde sık tekrarlayan güneş yanığı öyküsü varsa ve kişinin yıllar boyunca uzun süreli olarak güneşe maruziyeti varsa kişide deri kanserleri oluşabilmektedir. Bu kanserlerin içinde en tehlikeli ve ölümcül olanı melanomdur.
Güneşten nasıl korunalım?
Güneşten maksimum düzeyde fayda sağlamak ve güneş ışınlarının zararlarını en aza indirmek için yaz tatilinde aşağıdaki önerilere uymaya çalışalım.
- Güneş ışınlarının yeryüzüne dik ulaştığı saatlerde (saat 10.30- saat 16.00 arası) güneşlenmemeliyiz.
- Güneşten korunmak için öncelikle geniş kenarlı şapka, ultraviyoleden koruyucu gözlük, sıkı dokunmuş giysiler kullanılmalıdır.
- Vücudun açıkta kalan bölgelerine uzman Dermatoloji doktorunuzun önereceği güneşten koruyucu ürünlerin uygulanması gerekmektedir.
- Güneşten koruyucu ürünler, güneşe çıkmadan yarım saat önce deriye uygulanmalı, yeterli miktarda sürülmeli, gerektiğinde 3-4 saatte bir yenilenmelidir.
- Sık havuza veya denize girme, havlu ile kurulanma ve terleme gibi durumlarda gün boyunca tekrarlanmalıdır.
